Phân, là thứ chất thải lớn nhất của cơ thể. Thông thường, chúng ta rất ít khi để ý hoặc có thể là chẳng quan tâm đến chúng. Đây là điều rất đáng ngại. Vì thông qua phân, chúng ta có thể đoán được nhiều vấn đề liên quan đến sức khoẻ đường ruột mà không cần đi nội soi. Đặc biệt, qua những dấu hiệu sớm, các loại bệnh có thể được phát hiện và xử lý 1 cách đơn giản hơn nhiều.
Cùng Mola tìm hiểu những sự thật về phân nhé.
Thành phần của phân
Nhiều người tin rằng phân chứa chủ yếu những gì chúng ta đã ăn vào. Điều đó không đúng.
Ba phần tư của phân là nước . chúng ta mất đi 100ml dịch mỗi ngày . Khoảng 9.8 lít dịch được tái hấp thu qua đường tiêu hóa . Thứ mà chúng ta thải ra khi đi ngoài là kết quả của một quá trình làm việc vô cùng hiệu quả của ruột . Bất cứ chất dịch nào còn lại trong phân đều có lý do của nó . Lượng nước còn lại trong phân giúp cho phân mềm hơn để chúng ta tống khứ các chất cặn bã ra ngoài dễ dàng và an toàn cho cơ thể
Một phần ba chỗ chất rắn còn lại trong phân là vi khuẩn . Chúng là các vi khuẩn thường trú của ruột đã hoàn thành nhiệm vụ tiêu hóa của mình và sẵn sàng để nghỉ hưu.
Một phần ba khác gồm các chất xơ từ rau quả không thể tiêu hóa được .Nếu bạn ăn càng nhiều rau và trái cây thì số lượng phân mỗi lần đi ngoài càng nhiều hơn . Việc gia tăng tỷ lệ rau củ quả trong chế độ ăn có thể làm tăng khối lượng phân từ khoảng 100-200gam lên đến 500gam mỗi ngày.
Một phần ba còn lại là một hỗn hợp . Nó bao gồm những chất mà cơ thể muốn loại bỏ – như là các phần bã thuốc , phẩm màu trong thức ăn hoặc cholesterol dư thừa.
Phân chứa nhiều nước hơn bạn tưởng
Màu sắc của phân
Màu tự nhiên của phân người nằm trong khoảng màu từ nâu tới nâu vàng ngay cả khi chúng ta không ăn bất cứ thứ gì có màu này. Nước tiểu của chúng ta cũng vậy –nó luôn có xu hướng màu vàng. Đó là do một sản phẩm rất quan trọng mà chúng ta đã tạo mới mỗi ngày :máu.
Cơ thể chúng ta tạo ra 2,4 triệu tế bào máu mỗi ngày . Nhưng mỗi ngày cũng có chừng ấy tế bào máu bị phân hủy ,trong quá trình đó, sắc tố đỏ trong máu đầu tiên sẽ được chuyển sang màu xanh lá cây , sau đó màu vàng.
Bạn có thể thấy một tiến trình chuyển màu tương tự như vậy ở các vết bầm tím trên da của mình .Một phần nhỏ của các sắc tố vàng này được bài tiết ra qua nước tiểu
Tuy nhiên , hầu hết chúng đi qua gan và từ đó vào ruột, ở đó các vi khuẩn lại làm thay đổi màu sắc của nó một lần nữa –lần này nó thành màu nâu. Kiểm tra màu sắc của phân có thể cung cấp thông tin hữu ích về tình trạng của ruột
* Từ nâu nhạt tới vàng: Màu này có thể gây ra do một chứng rối loạn không nguy hiểm gọi là hội chứng Gilbert.
Trong hội chứng này , một trong các loại men tham gia vào quá trình phân hủy của các tế bào máu chỉ hoạt động mức 30% so với năng lực bình thường của nó.
Có nghĩa là sắc tố đi vào ruột trở lên ít hơn . Hội chứng Gilbert tương đối phổ biến , nó nhr hưởng tới khoảng 8% dân số thế giới. Việc thiếu loại men này không gây hại và hầu như không gây ra vấn đề gì cho người mắc phải chứng này . Tác dụng phụ duy nhất của nó là làm giảm dung nạp với thuốc acetaminophen, nên những người bị hội chứng Gilbert nên tránh những loại thuốc này
Một nguyên nhân khác có thể làm cho phân có máu vàng là do vi khuẩn trong đường ruột . Nếu chúng bị rối loạn hoạt động thì phân sẽ không có màu nâu mà chúng ta hay gặp . Thuốc kháng sinh hoặc chứng tiêu chảy góp phần vào nguyên nhân này
* Máu từ nâu nhạt tới xám: Nếu sự liên kết gan và ruột bị tắc nghẽn do một nút thắt trên đường ống hoặc do áp lực từ bên ngoài chèn vào (thường phía sau túi mật) các sắc tố không thể đi vào phân được . Sự tắc nghẽn không bao giờ là một điều tốt cả , và những ai thấy phân của mình có màu xám nên đi khám bác sĩ.
* Màu đen hoặc đỏ: Máu khi đông lại có màu đen và máu tướu có màu đỏ , Trong trường hợp này, màu sắc của phân không được tạo ra do các sắc tố được vi khuẩn chuyển thành màu nâu , mà là do có sự hiện diện của các huyết cầu toàn phần trong ruột . Với những người bị trĩ . một ít máu đỏ tươi trong phân không phải là điều đáng lo lắng . Tuy nhiên nếu phân có màu đỏ sậm hơn bạn cần phải đi gặp bác sĩ ngay – trừ khi bạn đã ăn quá nhiều của cải đường
Cần quan sát màu sắc của phân hàng ngày
Độ cứng của phân
Biểu đồ đánh giá Bristol được công bố lần đầu vào năm 1997 , vì thế nó cũng không cũ lắm nếu bạn so với lịch sử tồn tại hàng triệu năm của phân. Thang đo này chia độ cứng của phân thành 7 nhóm . Một biểu đồ mô tả phân như thế này sẽ hữu ích vì hầu hết mọi người ngại nói về phân của minhg .
Điều đó hoàn toàn tự nhiên . Trong cuộc sống có những điều riêng tư mà chúng ta không muốn người khác nhúng mũi vào . Nhưng chính sự dè dặt không muốn nói về phân đồng nghĩa với việc có người có phân bất thường mà k hề hay biết . Họ nghĩ phân của ai cũng như của mình .
=Phân được tạo ra bởi một hệ tiêu hóa khỏe mạnh sẽ rơi vào loại 3 hoặc 4 , với lượng nước trong phân tối ưu , cac loại khác không hoàn hảo . Chẳng hạn nếu phân của bạn rơi vào các loại khác một bác sĩ giỏi sẽ có thể phát hiện ra nguyên nhân của bạn đi ngoài phân lỏng hay táo bón là do chứng bất dung nạp thức ăn hay không . biểu đồ phân này được phát triển bởi bác sĩ Ken Heaton ở đị học Britol ở Anh
Loại 1: phân cứng loại rời rạc như các hạt (khó đi ngoài )
Loại 2: phân dạng như xúc xích nhưng vón cục
Loại 3: phân có dạng như xúc xích nhưng trên bề mặt có các vết nứt
Loại 4 : phân có dạng như xúc xích hay con rắn , trơn , mềm
Loại 5: phân có dạng viên tròn mềm với các góc cạnh rõ
Loại 6: các mẫu phân nhuyễn mịn với các đường rìa lởm chởm , mềm xốp
Loại 7 : phân hoàn toàn lỏng , nhiều nước , không có màu đặc nào
Thang đo Bristol về độ cứng của phân
Căn cứ vào các loại phân của một người , chúng ta có thể biết được phân đã ở trong đường ruột bao nâu trước khi ra ngoài . Phân thuộc loại 1 ở trong đường ruột tới gần 100 giờ trước khi ra ngoài ( táo bón ). Ở loại 7 , thời gian này chỉ 10 giờ ( tiêu chảy ) .Loại 4 được xem là lý tưởng , bởi vì tỷ lệ chất lỏng và chất rắn trong phân ở mức tối ưu.
Những ai có phân thuộc loại 3 và 4 có thể tò mò muố quan sát xem phân của mình có nhanh chóng chìm dưới bồn cầu hay không. Lý tưởng là phân sẽ không chìm ngay xuống đáy, bởi vì như vậy chúng tỏ khả năng là trong phân vẫn chứa nhiều chất dinh dưỡng chưa được tiêu hóa hết.
Nếu phân chìm xuống từ từ , chúng có chứa các bóng khí nhỏ này được sinh ra bởi các vi khuẩn đường ruột sau khi chúng thực hiện các nhiệm vụ có ích . Vì vậy đây là một dấu hiệu tốt , miễn là bạn không có triệu chứng đầy bụng.
Kết luận: Phân là chất thải, là đầu ra của quá trình tiêu hoá. Đầu vào đã quan trọng, đầu ra lại càng quan trọng hơn. Hãy tập thói quen đi đại tiện mỗi ngày và quan sát phân của mình. Điều đó giúp ích rất nhiều cho việc nắm bắt được sức khoẻ đường ruột của bạn.
Tham khảo từ cuốn sách: Ruột ơi là ruột.
